Πολλές φορές αναρωτιόμαστε γιατί υπάρχουν τόσες πολλές ασθένειες στην εποχή μας. Πέρα από τον απόλυτα λαθεμένο τρόπο ζωής, που χαρακτηρίζεται ως μη φυσικός (μακρυά από τη φύση) και αφορά επίσης σε συγκεκριμένες λαθεμένες επιλογές (αντικατάσταση του νερού από αλκοόλ, αναψυκτικά, καφέ, κακή διατροφή βασισμένη κυρίως σε κρέας και γαλακτοκομικά, έλλειψη κίνησης και δράσης, περπατήματος ή γυμναστικής, προστίθεται ένας ακόμα ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας: η προσθήκη ιδιαίτερα επιβαρυντικών ουσιών στις τροφές που καταναλώνουμε, με εξαιρετικά επιζήμιες συνέπειες στη ζωή μας.
Τα πρόσθετα τροφίμων – γνωστά ως “Ε” – είναι φυσικές ή συνθετικές ουσίες που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για να εκτελέσουν ορισμένες τεχνολογικές λειτουργίες. Η προσθήκη μπορεί να έχει κύριο σκοπό:
- τη βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών,
- τη σταθερότητα,
- τη συντήρηση των τροφίμων
Με άλλα λόγια έχουν δημιουργηθεί προκειμένου να τα διατηρήσουν πιο μυρωδάτα, πιο εμφανίσιμα, πιο φρέσκα για περισσότερο καιρό. Πόσο όμως «αθώα» είναι τα Ε για την καθημερινή μας διατροφή;
Μια παλιά ιστορία
Τα πρόσθετα δεν είναι καινούργια μόδα. Χρησιμοποιούνται από την εποχή που ο άνθρωπος άρχισε να παρασκευάζει πιο σύνθετες τροφές, αλλά και από τότε που, για λόγους επιβίωσης, έπρεπε να συντηρεί τα τρόφιμα που είχε στη διάθεσή του. Το αλάτι, οι σπόροι μουστάρδας και πιπεριού είναι μερικά παραδείγματα προσθέτων (δηλαδή ουσιών που κανονικά δεν ανήκουν στο ίδιο το τρόφιμο) τα οποία έχουν συμβάλει στη διατήρηση πολύτιμων αποθεμάτων τροφής από αρχαιοτάτων χρόνων. Σε αυτά μπορούμε να προσθέσουμε τον ασβέστη για τα γλυκά του κουταλιού, το σταχτόνερο, την κιμωλία και άλλα «μυστικά» της κουζίνας.
Πολλά πρόσθετα τροφίμων υπάρχουν στη φύση (π.χ. η ερυθρά χρωστική της ρίζας των τεύτλων, οι ανθοκυανίνες), άλλα ενώ υπάρχουν στη φύση παρασκευάζονται συνθετικά (π.χ. το ασκορβικό οξύ). Τέλος υπάρχουν πρόσθετα που δεν βρίσκονται στη φύση αλλά παρασκευάζονται συνθετικά (π.χ. το συνθετικό γλυκαντικό ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται αντί ζάχαρης).
Σε κάθε πρόσθετο αντιστοιχεί ένας τριψήφιος ή τετραψήφιος αριθμός. Πριν από τον αριθμό υπάρχει η ένδειξη Ε που δηλώνει ότι έχει εγκριθεί η κυκλοφορία του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Χρησιμοποιώντας τον κωδικό αριθμό δεν συγχέονται τα πρόσθετα που έχουν περισσότερα από ένα ονόματα, ή παρόμοια ονόματα. Επίσης εξοικονομείται χώρος κατά την επισήμανση του τροφίμου.
Στη συσκευασία όλων των τροφίμων υπάρχει υποχρεωτικά ο κατάλογος των συστατικών του, ο οποίος συνίσταται στην παράθεση όλων των συστατικών του τροφίμου κατά σειρά ελαττούμενης περιεκτικότητας ως προς το βάρος, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων. Ο καταναλωτής μπορεί επομένως να ελέγξει ποια πρόσθετα περιέχονται σε ένα τρόφιμο, διαβάζοντας την ετικέτα. Στον κατάλογο των συστατικών τα πρόσθετα αναφέρονται υποχρεωτικά με το όνομα της κατηγορίας και το ειδικό τους όνομα ή τον αριθμό Ε.
Όταν υπάρχουν νέα στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η χρήση ενός πρόσθετου θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, η χρήση του μπορεί να καταργηθεί, να ανασταλεί ή να περιοριστεί προσωρινά.
Οι κατηγορίες των πρόσθετων τροφίμων με τον κωδικό τους καθώς και η λειτουργία τους είναι οι εξής:
- Ε100-Ε199 (χρωστικές)
- Ε200-Ε299 (συντηρητικά)
- Ε300-Ε399 (αντιοξειδωτικά, ρυθμιστές οξύτητας)
- Ε400-Ε499 (γαλακτωματοποιητές, σταθεροποιητές και πηκτικοί παράγοντες)
- Ε500-Ε599 (ρυθμιστές οξύτητας, αντισυγκολλητικοί παράγοντες)
- Ε600-Ε699 (βελτιωτικά γεύσης)
- Ε700-Ε799 (αντιβιοτικά)
- Ε900-Ε999 (διάφορα)
- Ε1000-Ε1399 (διάφορα)
- Ε1400-Ε1499 (πηκτικοί παράγοντες)
- Ε1500-Ε1525 (συνθετικές γεύσεις και γευστικοί διαλύτες)
Μερικά από τα συστατικά που προστίθενται στις τροφές είναι τα ακόλουθα:
- Αντιαφριστικά
- Αντιοξειδωτικά
- Αντισυσσωματικά
- Αρώματα
- Βιταμίνες & Ιχνοστοιχεία
- Βαφές
- Βοηθητικά Διήθησης
- Γαλακτωματοποιητές
- Γλυκαντικές Ύλες
- Διαλύτες
- Διογκωτικά
- Ενζυμα
- Μέσα Οξύνησης
- Πηκτικά
- Πλαστικοποιητές
- Πρωτεΐνες
- Σάκχαρα
- Σταθεροποιητές
- Συντηρητικά
- Χρωστικές [Φυσικές & Συνθετικές]
Προστίθενται δε (ενδεικτικά στα ακόλουθα είδη τροφίμων):
- Άλευρα & Προϊόντα Ζύμης
- Αλλαντικά & Κρεατοσκευάσματα
- Αναψυκτικά & Χυμοί
- Επεξεργασία Αγροτικών Προϊόντων
- Ζαχαροπλαστική
- Κονσερβοποιία
- Λίπη & Έλαια
- Μπαχαρικά & Ξηροί Καρποί
- Οίνοι & Ποτά
- Σαλάτες & Σάλτσες
Αναλυτικότερα:
Χρωστικές : προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Παράδειγμα αποτελεί το λυκοπένιο (Ε160d). Ανήκει στην ομάδα των καροτενοειδών και έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Απαντάται στις τομάτες, στις οποίες προσδίδει το κόκκινο χρώμα. Από πρόσφατες έρευνες προκύπτει ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Ο τριψήφιος αριθμός που προκύπτει από την κωδικοποίηση που έγινε για τον διαχωρισμό των προσθέτων και αφορά τις χρωστικές ουσίες κυμαίνεται από 100 – 199.
Συντηρητικά : παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από αλλοιώσεις που προκαλούνται από μικροοργανισμούς. Παράδειγμα αποτελεί το βενζοϊκό οξύ (Ε210). Χρησιμοποιείται σε μπύρες, μη οινοπνευματώδη αρωματισμένα ποτά, λαχανικά σε ξύδι, μαρμελάδες, ζελέδες, σάλτσες, χαβιάρι κ.α. Ο τριψήφιος κωδικός για τις συντηρητικές ουσίες κυμαίνεται από 200 – 299.
Αντιοξειδωτικά : παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων προστατεύοντάς τα από αλλοιώσεις που προκαλούνται από την οξείδωση(τάγγισμα των λιπών και οι αλλαγές του χρώματος). Παράδειγμα είναι το ασκορβικό νάτριο (Ε301). Συμβάλλει στην ανάπτυξη του επιθυμητού χρώματος στα αλλαντικά αέρος και εμποδίζει την οξείδωση του λίπους. Ο τριψήφιος κωδικός των αντιοξειδωτικών ουσιών κυμαίνεται από 300 – 399.
Γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα και σταθεροποιητές : επιτρέπουν το σχηματισμό ή την διατήρηση ομοιογενούς μείγματος δύο ή περισσότερων συστατικών που δεν αναμειγνύονται π.χ. το λάδι και το νερό σε ένα τρόφιμο. Τα πρόσθετα αυτής της κατηγορίας προσφέρουν στα τρόφιμα την επιθυμητή συνεκτικότητα. Παράδειγμα είναι η μονολαυρική πολυοξυαιθυλενοσορβιτάνη (Ε432). Είναι γαλακτωματοποιητής-σταθεροποιητής. Χρησιμοποιείται σε επιδόρπια, σάλτσες, προϊόντα αρτοποιίας, διαιτητικά προϊόντα κ.α. σκευάσματα. Από 400 – 499 κυμαίνεται το εύρος που προκύπτει κατά την κωδικοποίηση για τον διαχωρισμό των προσθέτων και φορά τους γαλακτωματοποιητές, τα πηκτικά μέσα και τους σταθεροποιητές.
Ρυθμιστές οξύτητας: μεταβάλλουν ή ελέγχουν την οξύτητα ή την αλκαλικότητα του τροφίμου. Παράδειγμα αποτελεί το θειικό αργίλιο (Ε520). Χρησιμοποιείται σε ζαχαρωμένα φρούτα και σε κατεψυγμένα και αφυδατωμένα προϊόντα αυγών. Ο τριψήφιος κωδικός για τους ρυθμιστές οξύτητας κυμαίνεται από 501 – 540.
Ενισχυτές και βελτιωτικά γεύσης : ενισχύουν την υπάρχουσα γεύση ή / και οσμή του τροφίμου. Παράδειγμα αποτελεί το γλουταμινικό οξύ (Ε620). Είναι βελτιωτικό γεύσης και συναντάται σε σάλτσες, σούπες και προμαγειρευμένα τρόφιμα. Ευρεία χρήση αυτού του οξέος και των αλάτων του γίνεται στην Κίνα, το σχετικό μάλιστα σύνδρομο εκ της εστίασης σε Κινέζικα εστιατόρια έχει γίνει γνωστό ως Σύνδρομο του Πεκίνου. Είναι πάρα πολύ τοξικό, ενώ μπορεί να καταστρέψει το νευρικό σύστημα με αποτέλεσμα ασθένειες όπως Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ. Είναι επικίνδυνο για εγκύους, παιδιά, ηλικιωμένους, υπογλυκαιμικούς και καρδιοπαθείς ασθενείς. Από 620 – 640 εκτιμάται ο τριψήφιος κωδικός των ενισχυτών και βελτιωτικών γεύσης.
Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα ή ως επιτραπέζια γλυκαντικά. Η χρήση γλυκαντικών υλών αντί της ζάχαρης είναι δικαιολογημένη για την παραγωγή τροφίμων μειωμένων θερμίδων, τροφίμων που δεν προκαλούν τερηδόνα ή τροφίμων χωρίς προσθήκη ζάχαρης για την παράταση του χρόνου διατήρησης χάρις στην αντικατάσταση της ζάχαρης, καθώς και για την παραγωγή διαιτητικών προϊόντων. Παράδειγμα αποτελεί η ασπαρτάμη (Ε951). Ανακαλύφθηκε το 1969 και προέρχεται από δύο αμινοξέα, το ασπαρτικό οξύ και τη φαινυλαλανίνη. Είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται σε τσίχλες με πρόσθετα σάκχαρα. Έχει συσχετιστεί με καρκινογένεση σε ανθρώπους και πειραματόζωα και με βλάβες του νευρικού συστήματος. Ο τριψήφιος κωδικός των γλυκαντικών ουσιών κυμαίνεται από 950 – 970.
Φαίνεται, πως κάθε χρόνο ένα άτομο μπορεί να καταναλώσει 4 – 5 κιλά συντηρητικών και προσθετικών υλών. Τα τελευταία χρόνια η χρήση διαφόρων συντηρητικών και προσθέτων τροφίμων αποτελεί αντικείμενο μεγάλων συζητήσεων και διχογνωμιών όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες, αλλά κυρίως τις μακροπρόθεσμες, πιθανές συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών.
Οπωσδήποτε κάποια συντηρητικά είναι απολύτως απαραίτητα για την αναστολή της ανάπτυξης παθογόνων μικροβίων στα τρόφιμα και σίγουρα ορισμένα προσθετικά είναι απολύτως ασφαλή και χρήσιμα για τη Δημόσια Υγεία (π.χ. το ασκορβικό οξύ που χρησιμοποιείται ως αντιοξειδωτικός παράγοντας και είναι ταυτόσημο με τη βιταμίνη C).
Όμως πολλά προσθετικά ενοχοποιούνται για διάφορες βλάβες της υγείας, κυρίως σε παιδιά (υπερκινητικότητα, αλλεργίες, άσθμα, ερυθήματα) και σε ενηλίκους (αλλεργίες, άσθμα, κεφαλαλγίες, ιλίγγους, ταχυσφυγμία, ναυτία, έλκη εντέρου). Συμπερασματικά, βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, όπως μπισκότα, κέικ, σοκολάτες, καραμέλες, παγωτά, έτοιμες σάλτσες κ.α, συστήνεται να αποφεύγονται, κυρίως από τα παιδιά, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε συντηρητικά και πρόσθετα τροφίμων, τα οποία είναι συνήθως επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία.
Παρά όμως τους ελέγχους και την πιστοποίηση, γεγονός παραμένει ότι συσσωρευτικά η κατανάλωση των συγκεκριμένων συστατικών, επιβαρύνει σημαντικά την υγεία μας. Για το λόγο αυτό είναι προτιμότερο να αποφεύγετε να τα συμπεριλαμβάνετε στη διατροφή σας. Πιθανά οι ακόλουθες οδηγίες θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες:
α. ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΩΝ. ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΤΕ ΤΙ ΓΡΑΦΟΥΝ ΜΗΝ ΤΙΣ ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ.
β. ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ ΤΡΟΦΕΣ ΜΕ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ.
γ. ΠΡΟΤΙΜΗΣΤΕ ΦΡΕΣΚΕΣ ΑΝΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΕΣ ΤΡΟΦΕΣ
Στο ΚΕΝΤΡΟ VIVAMUS ME TH ΣΥΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΑΙ & ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΑΚΥΡΩΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ.
Μην αφήνετε τον οργανισμό σας εκτεθειμένο. Κλείστε ραντεβού σήμερα για να βοηθήσουμε στην αποκατάσταση της Υγείας σας.!