Ο εξωκυττάριος χώρος ή εξωκυττάρια μήτρα (extracellular matrix), περιβάλλει τα κύτταρα και ταυτόχρονα υποστηρίζει την ανάπτυξή τους εντός των ιστών. Αποτελεί ένα πολύπλοκο δίκτυο μακρομορίων που περιλαμβάνει δομικές πρωτεΐνες, όπως κολλαγόνο και ελαστίνη, δομικά και λειτουργικά σύμπλοκα μεγαλομόρια, όπως οι πρωτεογλυκάνες και το υαλουρονικό, και ειδικές πρωτεΐνες, όπως η λαμινίνη και ινονεκτίνη. Το δίκτυο των μακρομορίων αυτό πέρα από το δομικό του ρόλο ο οποίος κυρίως εστιάζεται στη δημιουργία υποστρώματος ανάπτυξης των κυττάρων παίζει σημαντικότατο ρυθμιστικό ρόλο. Συγκεκριμένα τα μόρια του δικτύου αυτού αλληλεπιδρούν με τα κύτταρα και επηρεάζουν σημαντικές κυτταρικές λειτουργίες, όπως η αναγνώριση μεταξύ των κυττάρων, η κυτταρική προσκόλληση, η μετανάστευση, ο πολλαπλασιασμός και η διαφοροποίηση. Οι ευδιάκριτες αυτές κυτταρικές λειτουργίες είναι συνάρτηση της σύστασης και της δομικής οργάνωσης των μακρομορίων του εξωκυττάριου δικτύου. Κατά συνέπεια ο εξωκυττάριος χώρος συμμετέχει και ρυθμίζει φυσιολογικά κυτταρικά γεγονότα, καθώς και την ανάπτυξη παθολογικών βιοχημικών-μοριακών μεταβολών και αντίστοιχων ασθενειών και έχει στρέψει το ενδιαφέρον των ερευνητών προς την κατεύθυνση της συσχέτισης της σύστασης των μακρομορίων του στην δημιουργία διαφόρων ασθενειών, ώστε να γίνει κατανοητός ο μηχανισμός δημιουργίας τους και να αναπτυχθούν νέες μεθοδολογίες για τη διάγνωση, προστασία και θεραπεία των ασθενειών αυτών. Στην κατεύθυνση αυτή συμβάλλουν τα νέα επιστημονικά εργαλεία που περιλαμβάνουν βιοχημικές τεχνικές απομόνωσης, βιοχημική ανάλυση, τεχνικές μοριακής και κυτταρικής βιολογίας, ανοσοχημεία, δομική και μακρομοριακή χημεία.
Οι ερευνητικές εξελίξεις στο πεδίο έχουν τα τελευταία χρόνια οδηγήσει στη δημιουργία διεθνών κέντρων έρευνας, δικτύων, καθώς και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Με βάση τα διεθνή πρότυπα η έρευνα στον τομέα του εξωκυττάριου χώρου εστιάζεται κυρίως σε τρία επίπεδα:
- σύσταση, δομικό χαρακτηρισμό και οργάνωση των μακρομορίων που συνιστούν το εξωκυττάριο δίκτυο,
- σχέση δομής – λειτουργίας, καθώς και του μεταβολισμού των συστατικών του δικτύου, και
- διερεύνηση της συμμετοχής και του ρυθμιστικού ρόλου των συστατικών του εξωκυττάριου χώρου στις φυσιολογικές διαδικασίες του κυττάρου και στην ανάπτυξη ασθενειών και αντιστρόφως.